Szczepkowska Malwina, pseud. i krypt.: (M.S.), M. S, Maria Małkowska (1909–1977), prozaik, teatrolog, reżyser teatralny i radiowy.
Ur. 30 VII w Pińczowie na Kielecczyźnie, była córką Antoniego Szczepkowskiego, sekretarza hipotecznego, i Wandy z Sulickich, nauczycielki.
S. uczyła się w Kielcach, a następnie w Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie. Po zdaniu matury podjęła studia polonistyczne na Uniw. Warsz. Debiutowała w r. 1929 nowelą Chimera, opublikowaną w „Gazecie Warszawskiej” (nr 370). Na tych łamach zamieszczała odtąd następne opowiadania (w r. 1930: Za muzeum, nr 48, Jak na filmie, nr 84, Tłum, nr 153, w r. 1934: Manekin, nr 373), a także wiersze. Jako nowelistka współpracowała też z miesięcznikiem „Naokoło świata” (w l. 1930–1). W charakterze dodatku do „Gazety Warszawskiej” ukazało się w r. 1933 jej opowiadanie Lokator. Również t.r. wydała w Warszawie powieść obyczajowo-sensacyjną Dom na prowincji; przedstawiła w niej życie prowincjonalnego miasteczka z jego tajemniczymi mieszkańcami, ich nawykami i obyczajami. Drugą część powieści pt. Schody w górę opublikowała w Warszawie w r. 1934; utwór, którego akcja rozgrywała się pod koniec XIX w. w klasztorze był oskarżeniem reguł żeńskiego życia zakonnego. Od r. 1935 współpracowała z „Tygodnikiem Ilustrowanym”. W r. 1936 ukończyła studia ze stopniem magistra filozofii w zakresie filologii polskiej i została członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich. W r. 1937 zawarła związek małżeński z Zygmuntem Zambrzyckim i zamieszkała z nim w Grudziądzu. W warszawskim wydawnictwie «Rój» opublikowała w r. 1938 najpopularniejszą powieść sensacyjną Dom chorych dusz (W. 1957, W. 1960, przekł. czeski 1968). Niebawem ukazała się jej powieść obyczajowo-sensacyjna Muszę kłamać (W. [1938] 1939). Na antenie rozgłośni toruńskiej Polskiego Radia zadebiutowała w r. 1939 słuchowiskami: Tajemnica Marie-Celeste oraz Martwa fala. Zapewne w r. 1939 przeprowadziła się z mężem do Krakowa, ale w r. 1940 wróciła do Warszawy; od czerwca t.r. do lipca 1943 pracowała jako ekspedientka w sklepie z wyrobami tytoniowymi; uruchomiła również własny warsztat tkacki. Po powstaniu warszawskim 1944 r. została wysiedlona do niemieckiego obozu przejściowego dla mieszkańców Warszawy w Pruszkowie. Wróciła do rodzinnego Pińczowa po krótkim pobycie w Krakowskiem.
Po zakończeniu okupacji niemieckiej przeniosła się S. w maju 1945 do Gdańska. Została tam referentem literackim Wydz. Kultury i Sztuki Zarządu Miejskiego i wstąpiła do PPS, a od r. 1948 była członkiem PZPR. Uczestniczyła w tworzeniu oddz. gdańskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich (od r. 1949 Związek Literatów Polskich ) i weszła w skład jego pierwszego zarządu. Dla teatru Polskiego Radia napisała w r. 1945 słuchowisko Owoce burzy, a w r. 1946 słuchowisko Czas orania, emitowane na antenie poznańskiej. W r. 1946 zorganizowała i przez dwa lata prowadziła półamatorski Teatr Oświatowy Gdańskiego Zespołu Artystycznego; na jego scenie wystawiła 10 XII t.r. we własnej reżyserii „Antygonę” Sofoklesa. Od t.r. publikowała wiersze i felietony w „Dzienniku Bałtyckim”. Była autorką utworu scenicznego Genewa, Paquis Nr 10, traktującego o życiu Juliusza Słowackiego (wyst. Teatr Kameralny «Wybrzeże» w Sopocie, 15 X 1947). Od r. 1948 pełniła funkcję kierownika literackiego Państw. Teatru «Wybrzeże» w Gdańsku; t.r. wystawiła tu swój montaż poetycki Wolność, Towarzyszu, a w r. 1951 wyreżyserowała „Fircyka w zalotach” Franciszka Zabłockiego. W l. 1950–1 była prezesem gdańskiego Oddz. ZLP. W r. 1952 zdała eksternistycznie egzamin reżyserski i t.r. w Teatrze «Wybrzeże» (Gdańsk–Gdynia–Sopot) przygotowała m.in. „Zabobonnika” Zabłockiego. Od r. 1953 pracowała jako reżyser w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Toruniu, gdzie t.r. wyreżyserowała m.in. „Kopernika” Romana Brandstaettera (wyst. 25 VIII), „Wielkiego człowieka do małych interesów” Aleksandra Fredry i „Balladynę” Słowackiego. W r. 1954 została skreślona z listy członków ZLP; mimo to za słuchowisko Wiek klęski otrzymała w r.n. III Nagrodę w konkursie ZLP z okazji Roku Mickiewiczowskiego. Przeprowadziła się następnie do Kalisza, gdzie w sezonie 1956–7 była reżyserem w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego; przygotowała w r. 1957 „Madame Sans Gêne” V. Sardou i „Nie igra się z miłością” A. de Musseta.
W r. 1957 wróciła S. do Gdańska i od t.r. prowadziła dział artystyczny w tamtejszym oddz. Polskiego Radia oraz kierowała teatrem dla młodzieży p.n. Gdańskie Studio Rapsodyczne. Na potrzeby radia napisała wiele reportaży, felietonów teatralnych i recenzji, a dla Studia Rapsodycznego tworzyła adaptacje i scenariusze (w r. 1957: Strójcie mi, strójcie, narodową scenę na podstawie tekstów Stanisława Wyspiańskiego, w r. 1958: składanka poetycka Drzewo wolności, Sława dla Salomei, o Juliuszu Słowackim, w r. 1959: Ballada o Galileuszu, wg B. Brechta, w r. 1960: Gwiazdy dla wszystkich, na podstawie poezji Marii Konopnickiej, w r. 1961: Dwa wiatry). W r. 1959 za działalność w Studiu Rapsodycznym otrzymała Gdańską Nagrodę Teatralną oraz została wyróżniona Nagrodą M. Gdańska. T.r. opublikowała w Poznaniu dwie poczytne powieści sensacyjne: Maska profesora Brandla oraz Tajemnica za każdymi drzwiami. Jej słuchowisko Śnieg zasypie ślady, emitowane w Polskim Radiu Warszawa, zostało w r. 1962 nagrodzone na Festiwalu Słuchowisk Regionalnych. W r. 1960 odeszła z oddz. gdańskiego Polskiego Radia, a w r.n. również z Gdańskiego Studia Rapsodycznego. Utrzymała jednak współpracę z Teatrem Polskiego Radia, dla którego napisała wiele słuchowisk, m.in. Pierwszy oficer mówi prawdę (1961), Strona orła, Urszula Szmit robi karierę i Wołanie w słońcu (wszystkie 1962) oraz Niedzielne popołudnie i Pożegnanie z ojcem (oba 1963). Recenzje teatralne i felietony publikowała od r. 1962 w gdańskich „Literach”; w l. 1962–3 ogłosiła tu również cykl reportaży z Grecji. Dla Radiowego Teatru Sensacji napisała słuchowiska: Czy mogę skorzystać z telefonu? (1966) oraz Powrót do rodzinnego domu (1974). Wieloletnia współpraca S-iej z gdańskim teatrem zaowocowała wydaną w r. 1968 książką 20 lat teatru na Wybrzeżu. Wspomnienia i obserwacje (Gdynia); krytycy zarzucali tej pracy błędy faktograficzne. W r. 1968 została ponownie członkiem ZLP.
W r. 1969 przeszła S. na emeryturę, ale kontynuowała współpracę z gdańską rozgłośnią radiową; za słuchowisko Chłopiec z dobrego domu (1968) oraz za całokształt radiowej twórczości dramaturgicznej otrzymała w r. 1969 nagrodę Komitetu ds. Radia i Telewizji. Opublikowała jeszcze dwie powieści sensacyjne: Trzeciej na imię śmierć (P. 1971) oraz Ręka (Gd. 1972). W r. 1974 Polskie Radio wyemitowało jej słuchowisko Powrót do rodzinnego domu. Zmarła 2 VI 1977 w Gdańsku, została pochowana 6 VI na cmentarzu w Gdańsku-Oliwie. Była odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1964) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1970).
Małżeństwo S-iej z Zygmuntem Zembrzyckim było bezdzietne.
W Bibliotece Gdańskiej PAN znajduje się obszerna spuścizna S-iej, m.in. jej niepublikowane sztuki teatralne i adaptacje sceniczne.
Fot. w B. Gdań. PAN; – Almanach sceny polskiej za r. 1976/7, W. 1978; Bartelski L. O., Polscy pisarze współcześni, W. 1972; Bibliogr. dramatu pol., II; Nowy Korbut (Słown. Pisarzy), III; Pol. Bibliogr. Liter. za l. 1944/5 i n.; Słown. Teatru Pol., II; Współcz. pol. pisarze, VIII; – Bukowski A., O tych, którzy ostatnio odeszli, w: Literatura gdańska i ziemi gdańskiej, Gd. 1986; Kochanowska E., Odeszli w cień, Gd. 1981; taż, Odeszli w pamięć, „Gdań. Roczn. Kult.” R. 8: 1985; Kowalewska M., Gdańsk literacki, Gdynia 1964; Misiorny M., Pisarze gdańscy, Gd. 1969; Puzdrowski E., Pisarze Pomorza Gdańskiego, Gd. 1975; Rogowicz T., Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki, „Gdań. Roczn. Kult.” T. 14: 1992; Tilson T., Malwina Szczepkowska jako pisarka i współorganizatorka życia literackiego na Wybrzeżu Gdańskim, Gd. 1979; – Recenzje utworów S-iej: „Dookoła świata” 1959 nr 308 (Z. Jurkiewicz), „Ilustr. Kur. Codz.” 1938 nr 300 (W. Zechenter), „Ilustr. Kur. Pol.” 1960 nr 8 (Z. Pędziński), „Kultura” 1938 nr 50 (A. Jesionowski), „Kur. Warsz.” 1933 nr 340, 1934 nr 339 (Z. Rabska), „Litery” 1968 nr 5 (K. Łastawiecki), „Nowe Książki” 1960 nr 20 (J. Kwiryn), 1971 nr 17 (J. Siewierski), „Odra” 1959 nr 46, 1960 nr 37 (Z. Kubikowski), „Pomorze” 1958 nr 10 (C. Jurkiewicz), „Roczn. Gdań.” 1968 (Z. Ciesielski), „Roczn. Liter.” 1933, 1934 (L. Piwiński), „Sygnały” 1938 nr 57 (J. Putrament), „Theatre en Pologne” 1969 nr 7 (I. Bołtuć), „Wiad. Liter.” 1935 nr 7 (E. Breiter); – „Roczn. Liter.” za r. 1977 [W. 1982]; „Dzien. Bałtycki” 1959 nr 141 (wywiad z S-ą), 1976 nr 65; – Nekrologi z r. 1977: „Dzien. Bałtycki” nr 125, „Głos Wybrzeża” nr 126, „Teatr” nr 17, „Tyg. Powsz.” nr 41, „Wieczór Wybrzeża” nr 125; – B. Gdań. PAN: Afisze teatr. S-iej; – Informacje Jana Krzysztofa Kordela z B. Gdań. PAN.
Joanna Zawadzka